Nerimanov, sosyalist Azerbaycan’ın ilk devlet başkanı , Sovyetler Birliği’nin Merkez Komitesi üyesi bir Türk.
Sovyetler Birliği tarihinde rejime önemli derecede destek veren ve rejimin başarılı olması için canla başla çalışmalar yapan hiçbir Türk ‘ün adının Sovyet tarihinde rastlamak mümkün değildir. Bu kasıtlı ve bilinçli bir uygulamadır.
Tarih, Türk’ü de, Türk liderleri de, Türk devletlerinide silmiştir.
Onun için kolayca bilinmemekte ve tanınmamaktadırlar.
Nerimanov Tiflis te doğmuş. Babasının teşviki ile altı yıl dini eğitim görmüş. Sonra lise eğitimi alarak öğretmen olarak bir köyde bir yıl öğretmenlik yapmış. Daha sonra tıp eğitimi alarak doktor olarak hizmet vermiştir.
Nerimanov, iyi yetişmiş olayları yerinde ve zamanında takib eden ve inandığı uğrunda sonuna kadar mücadele veren bir karakter.
İnsanlarla çok kolay iletişim kurabilen, ırk, dil, din farkı gözetmeyen bir kişilik.
Hayatı inançları uğrunda mücadele ile geçmiş, hapis yatmış ve tutuklanmıştır.
1918 de kurulan Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin kendi inandığı değerlere ters düştüğünü ileri sürerek yıkılması için çalıştığı için sevilmediği ileri sürülmektedir.
Nerimanov 1920 yılında Kızılordunun Bakü’yü işgalinden sonra Lenin ‘ in önerisi ile üç yıl müddetle Azerbaycan Devlet Başkanı oluyor.
TÜRKİYE İLE İLİŞKİLERİ
Türkiye o zaman birçok bölgesi işgal altında. Hiç bir mandacılık ve önerileri kabul etmiyerek Savaşarak ülkeyi kurtarma yolunu seçmiştir.
Ama orduları dağıtılmış, silahları toplattırılmış ve silah, cephane için para gerekiyor. Tek umut Sovyetler Birliğinden alınacak borç para.
Atatürk 4 Hariciye kökenli milletvekilini Rusya ya gönderir. Ama Dışişleri Bakanı Çiçerin engeline takılır ve geri dönerler.
Bunun üzerine Nerimanov rica üzerine devreye girer.
Bir yardımcısı ile Lenin ‘ e Kafkasya daki Türk ve Müslüman potansiyeli ileri süren akılcı ve ikna edici mektup ile birlikte Türkiye den gelen heyet ile Lenin ile görüşmeleri sonucunda beklentinin büyük kısmı gerçekleştirilir.
Nerimanov 4 yıl petrol ürünlerini bedava veriyor.
Kardeş Azerbaycan halkı büyük bir yardım kampanyası ile destek oluyor.
Atatürk, Nerimanov ‘ a teşekkür mektubu yazarak, borçları en kısa zamanda ödeneceğini yazar.
Gelen cevap tarihi bir cevap oluyor.
“Kardeş kardeşe borç vermez. Kardeş kardeşin elini tutar” diye mektubun cevabını gönderiyor. Bu yardımlar ile unutulmaz anılar var. Cuma günü dilenerek topladığı paraları Türkiye Büyük Elçiliğine getirip teslim eden dilencinin soylu davranışı asla unutulmaz.
Nerimanov kominist bir siyasetçi. Ama Türklüğünü ve inancını
unutmayan bir şahsiyet.
16 Mayıs 1920 Bakü’ye geldikten sonra Bakü de Türk halkına, gerici, karşı devrimci, Musavatcı, milliyetçi diye uygulanan katliam ve soykırıma şiddetle karşı çıkarak vahşeti durduruyor.
Ayrıca Osmanlı – Rus savaşında esir alınmış bir deri bir kemik kalmış Narin adası ve değişik yerlerdeki esir Türk askerlerini kurtararak memleketlerine dönmelerini gerçekleştiriyor.
Anlatılacak çok yaşanmış gerçekler var. Bunların tamamını buraya aktarmak tabiki mümkün değildir.
Evet Türklük ve milli duygu ve tutumları yüzünden akıbetleri ölüm olan diğer lider konumunda devlet adamları gibi Neriman Nerimanov da 1923 yılında Stalin tarafından Moskova ya çağrılır.
1925 yılı Mart ayının 19’unda öldüğü resmen açıklanıyor. Bu ani ölümün normal olduğu tabi ki inandırıcı değildir.
Dünyasını değişen her bir devlet Adamlarımızın ruhları şad olsun.
BATI AZERBAYCAN ERİVAN CUMHURİYETİ
Bugün kü Ermenistan 1918 de Azerbaycan toprağı olan Revan Hanlığı topraklarının 99 yıllığına Ermenilere verilmesi ile kurulmuştur.
O zamanki Sovyet yöneticilerinin desteği ve onayı ile Türkiye ile Azerbaycan arasına bilinçli ve kasıtlı bu yapay devlet kurdurulmuştur.
Ermeniler ve destekçileri stratejik Azerbaycan üzerinden kirli ellerini çekmemişlerdir. Bağımsızlığını ilan eden Azerbaycanın en zayıf anında topraklarını işgal ederek Hocalı başta olmak üzere Soykırım yaptılar. Hala hür ve adaletli olduğunu zannetiğimiz dünyada elleri kanlı dolaşıyorlar.
Bu haksız ve hukuksuz ortamda geç kalınmış bir tarihi kararı bütün kalbimiz ve sevinçle karşılıyoruz.
Bütün gücümüzle destekliyoruz.
BATI AZERBAYCAN ERİVAN CUMHURİYETİ Kuruldu. Hak doğruya ve bak doğruya diyor;
Azerbaycan’ımıza, Türkiye’mize ve Türk Dünyasına hayırlı ve uğurlu olsun.