Boyukmillet.com Biz yanmasaq vətən yanar
“Oktyabrın 20-də Moldovada keçiriləcək prezident seçkiləri ərəfəsində yarışın əsas qalibinin hazırkı Prezident Maya Sandunun olacağı müəyyənləşib. O ən yüksək reytinqə malikdir, lakin bu, 50 %-ə çatmır”.
Bunu “Report”un Şərqi Avropa bürosuna müsahibəsində, moldovalı analitik Kornel Çurya bildirib.
“Maya Sandu kifayət qədər sərt istifadə olunan bütün inzibati resurslara və Qərb tərəfdaşlarının dəstəyinə malikdir. Bu da yaxşı maliyyələşdirməyə, sərt tədbirlərə icazəyə və güclü media dəstəyinə çevrilir. Hakimiyyət seçkilərdə müxalifətin iştirakı ilə bağlı vəziyyətin maraqlarına uyğun inkişaf etməsində uğur əldə edib. Çünki bütün ciddi rəqiblər seçki yarışına qatılmağa razı olmayıblar. Məsələn, hakimiyyət paytaxt Kişineunun meri İon Çebanı şəhər idarəçiliyində rahat hərəkət edə bilməsi müqabilində seçkilərdə iştirakdan imtina etməyə inandırıb”, – analitik vurğulayıb.
K.Çurya deyir ki, birinci turda qələbə üçün kifayət qədər reytinqin olmaması Maya Sandunu ikinci turda mübarizə aparmağa məcbur edəcək: “Xüsusilə Moldova diasporunun əksəriyyəti seçkilərə etinasız yanaşarsa, səslər çatmaya bilər. Buna görə də, hakimiyyət Moldovada seçici fəallığını qəsdən azaldacaq, məsələn, Dnestryanı bölgədə yaşayan vətəndaşlar üçün ölkə daxilində daha az seçki məntəqələri açmaq, rəqibləri yarışdan kənarlaşdırmaq və seçkiləri intriqadan məhrum etmək, seçkilərə böyük marağın olmaması üçün debatlarda iştirakdan imtina etmək yolu, eləcə də, xarici ölkələrdəki vətəndaşlarının seçkilərdə fəallığının artırılmasını stimullaşdıracaq”.
Əlavə edib ki, Maya Sandu özünə qarşı etiraz əhvali-ruhiyyəsini azaltmaq üçün başqa bir strategiyadan da istifadə edir:
“Prezident ölkədəki uğursuzluqların əsas məsuliyyətini daşıyan “Fəaliyyət və Həmrəylik” Partiyasından uzaqlaşır. Seçkilərdən sonra “Fəaliyyət və Həmrəylik” Partiyasını əvəz edəcək digər sağçı partiyaların meydana çıxması da istisna deyil. Moldovada potensial müxalifət elektoratının sayı hökumətyönümlü seçicilərdən çox olduğu üçün bu cür strategiyalar yüz faiz qələbəyə zəmanət vermir”.
“İkinci tura çıxmaq üçün ən çox iki namizədin şansı var. Bunlar Aleksandr Stoyanoqlo və Renato Usatıdır. Bundan əlavə, digər iki namizəd – İrina Vlah və Vasile Tarlev növbəti tura çıxmaq üçün müəyyən şansa malikdirlər. Renato Usatı aydın geosiyasi istiqaməti olmayan namizəddir. Çox güman ki, onun Rumıniya vasitəsilə M.Sandu ilə gizli razılaşmaları var. Lakin o, Rusiya ilə də gizli əlaqələr saxlaya bilər. Bu gün Maya Sanduya qarşı ikinci tura çıxmaq üçün əsas namizəd sosialistlərin nümayəndəsi, keçmiş Baş Prokuror Aleksandr Stoyanoqlodur. Buna baxmayaraq, bir sıra çatışmazlıqlar səbəbindən A.Stoyanoqlonun qələbə şansı o qədər də böyük deyil. Belə ki, ilk növbədə o, moldovalı deyil, siyasi mübarizədə təcrübəsi yoxdur, qapalı və gülərüz olmayan (qaşqabaqlı) xarakterə malikdir, üstəlik, prokurordur. Buna görə də, insanlar belə siyasətçilərə simpatiya bəsləmirlər”, – analitik vəziyyəti açıqlayıb.
Onun sözlərinə görə, seçki günü Konstitusiyanın Avropaya inteqrasiya lehinə dəyişdirilməsi üçün referendum da keçiriləcək: “Bu referendumun məqsədi Avropaya inteqrasiya ideyası ilə assosiasiya olunan Maya Sandunun seçkilərində iştirak etmək üçün avropayönümlü elektoratı həvəsləndirməkdir. Nəzərə alsaq ki, Avropaya inteqrasiyanı dəstəkləyən insanların sayı Maya Sandunu dəstəkləyənlərdən daha çoxdur”.
Ekspertin sözlərinə görə, Qərbin Moldovanın hazırkı prezidentinə dəstəyi mütləqdir. Bu da qüvvələr balansını onun xeyrinə ciddi şəkildə dəyişir:
“Prinsip etibarilə Qərb bu seçkilərdə uduzmağı gözə ala bilməz, çünki Ukraynada mümkün sülh danışıqları ərəfəsində onun etibarlı arxa cəbhəsi olmalıdır. Buna görə də bu dəstək M.Sandunun xeyrinə müəyyən seçki saxtakarlıqlarının da mümkün olduğunu başa düşməyə imkan verir. Rusiya Moldovadakı Maya Sandu rejimi üzərində təzyiqi artırıb və ölkədəki vəziyyətə artan maraq göstərir. Moldova hakimiyyətinin Rusiya vətəndaşlarına qarşı tətbiq etdiyi məhdudiyyətlər səbəbindən fəaliyyətlərin əlaqələndirilməsi Moskvadan məsafəli şəkildə həyata keçirilir”.
